Op sommige plaatsen plaatsen is het land oeierig, (zo spreekt men daar) en oeier is bij de eilanders zo veel te zeggen als een harde en vaste stof.

Bovenstaande zin kom je tegen in de Historische beschrijving van Amsterdam (Boek Vijf, bladzijde 545) door Olfert Dapper als hij de eilanden Urk en Emmeloord behandeld. Het mag duidelijk zijn dat Olfert hier keileem bedoelt. Hij gaat verder met: Bij wijlen, door het inbreken der zee, werpt het land ook grote stenen uit, geeft ook veel vers water, dat op de kaap, staande op een berg, na zes of zeven voeten gravens, te voorschijn komt. Op sommige plaatsen is het land zeer laag, want niet verre van deze berg ten noord-oosten, ziet men, voornamelijk ’s winters, dikwijls in enige huizen, het water langs de vloer heen stromen: waardoor de luiden (lieden, de mensen) genoodzaakt zijn, een geute (goot) in de huizen te maken, om door middel van dien, zich van het overtollige water te ontlasten.

Een flink gedoe dus voor onze voorouders. Helemaal omdat wonen op ‘de bult’ ook niet voor iedereen mogelijk was. Je huisje bovenop een kaal eiland zetten, was in die tijd ook geen optie. Huizen waren van hout. Op keileem groeien geen bomen. Dus beschutting had je niet. Het is niet voor niets dat we de oudste straat van Urk (en dus van heel Flevoland) aan de noordkant van het voormalige eiland vinden. In de luwte, beschermd tegen de wind uit het zuidwesten.

Oeierig

Maar wat ik me nou afvraag is … is oeierig het oudste typische Urker woord? (Olfert schrijft trouwens oeierich) Naar mijn weten wordt het tegenwoordig niet meer gebruikt. Olfert schrijft zijn Historische Beschrijving der Stadt Amsterdam in 1663. Drie jaar eerder was Amsterdam net in het bezit van Urk gekomen. Eerdere beschrijvingen van Urk zeggen niks over de taal of het dialect dat op Urk werd gesproken. De woorden oeierig of oeier komen in de Van Dale niet voor.

Natuurlijk zijn er oudere Urker woorden. Het Urker dialect is Nedersaksisch en dus zijn er legio woorden die ouder zijn. Ook de naam Urk (of Orc, Urck, Orkel) wordt eerder genoemd, maar nooit eerder werd een Urker woord opgeschreven waarvan de schrijver ook de betekenis moest geven. Ik stel voor dat we als Urkers het woord oeierig massaal gaan gebruiken. Ik ben benieuwd naar hoe jij het woord oeierig in een zin zou gebruiken.