In het Noord-Hollands archief vind je een alleraardigste beschrijving van Urk en Emelweert. Opgeschreven door Gerrit Schoemaker rond 1730. Probeer het eens te lezen:

Leesbaarder

Mocht je moeite hebben met het handschrift, ik heb geprobeerd het over te typen:

Urk en Emelweert weesende Thins goederen van de Abdij van Elten, daarvan de thins St. Maartensavond met X gl: betaald word is een Heerlijkleengoed van de graaf van Holland, deese als Jan van Renesse in Replica aan Soudenbalg seyd plag wel 600 s’jaars uyt te brengen en soude nog wel soo veel doen ingeval Evert Soudenbalg het soo niet had laten verargeren vermits hij geen kadens gemaakt en hadde en soude wel ¢25000:-:- weerd geweest sijn waar op by Duplik gesyd word dat nimmermeer blijken sou dat die Heerlijkheyd bij menschengeheugen ¢300:-:= of ¢200:-:- opgebracht  heeft, en daarom niet het vierde  soude hebben moogen gelden, ook dat H: Cuynre soo met schulden belast was dat sij die moste vercoopen, deese Heerlijkheden hebben verchijde landeryen en dorpen die met het water afgeloopen syn t’Eeerste dat men weet is dat sy aan die van Cuynre geweest syn ontrent den jaar 1400, aan Dirk van Swieten die op Urk een sloth getimmert heeft, dog daar na is het land die van Cuynre weeder overgegeeven en gekooomen aan Alyd van Cuynre die huwde met Evert Freys van Stroywyk heeft deselve dat vercogt en opgedragen Evert Zoudenbalg proost tot Maastright, aan wiens geslagt het wel 100 jaar gebleven is tot dat Ao 1600 gerrit Zoudenbalg kinderloos overlijdende het naliet syn suster die met Jan Ruysch getrouwd was deese met schulden beladen synde genootsaakt was deese heerlijk: de schuldenaaren  overtegeveven, die ten lesten Ao 1616 deselve vercogt en opgedragen hebben Jan van de Werve voor ¢10000:-:-  sie ook m:s: gen: van Werve en Batav: Hist: pa 1062 Dapper besch:V:Amst: 545 cron:v:medenb. 368.117 besch:v. Enkhuysen..30.

Handig is dat Gerrit aan het einde zijn bronnen vermeld. Zijn eerste bron ‘m:s: gen: van Werve en Batav: Hist: pa 1062’ zegt me niet veel. Pagina 1062 van een boek dat over het geslachte van Werve en de Bataafse historie gaat? Wie het weet mag het zeggen. Wellicht Batavia Illustrata?

De drie andere bronnen zijn wel bekend. Olftert Dapper schreef in 1663 een flink werk over de geschiedenis van Amsterdam, in boek 5 beschrijft hij Urk en Emmeloort. Ook de Kronieken van Medemblik en de Beschrijving van de Vermaarde Koopstad Enkhuizen kun je nog steeds online vinden. Hoewel de boeken al wat ouder zijn, zijn de teksten nog best goed leesbaar.

Gerrit Schoemaker

De scrhijver, Gerrit, is waarschijnlijk de zoon van Andries Schoemaker. Van Andries hebben we een oude tekening van Urk met daaronder ook een beknopte beschrijving.